Mùa hè nóng bức là nỗi lo ngại lớn đối với nhiều bố mẹ bởi này là cơ hội cho nhiều chứng bệnh sinh sôi và phát triển, dọa dẫm đến sức khỏe của các bé. Cùng tìm hiểu các bệnh trẻ dễ gặp phải trong mùa hè này:
Mùa hè nóng bức là nỗi lo ngại lớn đối với nhiều phụ huynh. Nhiệt độ và độ ẩm không khí tăng cao thất thường kéo theo nguy cơ trẻ con bị kiệt quệ vì nóng, thậm chí là say nắng. Quá nhiều hoạt động ở ngoài trời, ở lâu dưới ánh nắng gay gắt, không uống đủ nước và mặc quần áo không muốn hợp cũng đều có thể khiến trẻ mắc các bệnh do nắng nóng.
Để có thể hoạt động bình thường, cơ thể phải liên tục duy trì nhiệt độ ở mức 37 độ C. Thân nhiệt chịu sự kiểm soát chặt chẽ của các tuyến dưới đồi nằm ngay não. Khi thân nhiệt tăng cao, tuyến dưới đồi bật đèn xanh, giúp khởi động một loạt thay đổi trong cơ thể. Trẻ thở mau hơn và nông hơn, lượng máu di chuyển tới da tăng lên và mồ hôi toát ra.
Phần lớn nhiệt dôi thừa được thải qua da. Điều này sẽ diễn ra 1 cách dễ dàng nếu không khí quanh ta mát và khô. Trường hợp ngược lại, nếu không khí nóng và ẩm, và nếu trẻ ở trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời thì chuyện thải nhiệt sẽ gặp nhiều khó khăn. Mồ hôi chẳng thể bốc hơi nhanh, cơ thể không giải phóng đủ nhiệt, thân nhiệt vì vậy sẽ tăng lên nhanh chóng. Thân nhiệt cao quá có thể gây tổn thương cho não và các bộ phận quan trọng khác.
Các bệnh liên quan tới nắng cháy
Ra mồ hôi nhiều mà chưa được bù nước đầy đủ có thể dẫn tới mất nước và chuột rút, trong khi cơ thể không thải đủ nhiệt sẽ dẫn tới kiệt quệ vì nóng, thậm chí là say nắng cần cấp cứu. Chuột rút, kiệt lực vì nóng hay say nóng thường xuất hiện ở trẻ lớn tham dự hoạt động thể lực kéo dài dưới nắng nóng, thí dụ trong giờ chơi thể thao. Với trẻ nhỏ, bệnh chủ đạo liên quan tới nắng cháy là mất nước.
1. Mất nước
Trẻ bị mất nước khi lượng dịch thoát ra qua mồ hôi và nước tiểu lớn hơn lượng dịch uống vào. Mất nước ở mức độ nhỏ, kể cả chỉ tương đương 2% cân nặng, cũng cũng có thể ảnh hưởng xấu tới trẻ. Mất nước làm giảm khả năng điều hòa thân nhiệt và do đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do nắng cháy khác.
– Các biểu hiện của mất nước:
- Môi khô, khát nước, tiểu ít hoặc không tiểu, nước tiểu cô đặc, sẫm màu.
- Khóc không có nước mắt.
- Trẻ quấy khóc, khó chịu.
- Có vẻ ủ rũ, lờ đờ, mệt mỏi.
- Trường hợp nặng, trẻ có biểu hiện: mắt trũng, thóp trũng, buồn nôn, nôn, lờ đờ hay hôn mê.
– Xử trí: Nếu nghi ngờ bé bị thiếu nước, cần chuyển bé vào nơi thoáng mát, cho bé uống nước. Nếu bé không cảm thấy dễ chịu hơn thì cần tìm sự trợ giúp y tế.
2. Chuột rút do nóng
– Biểu hiện: Chuột rút do nóng là tình trạng đau cơ hay co cứng cơ, thường xuất hiện ở vùng bụng, cánh tay hay cẳng chân, khi vận động quá mức trong thời tiết nóng. Trẻ hay vã mồ hôi nhiều khi hoạt động mạnh dễ bị chuột rút kiểu này. Ra mồ hôi nhiều khiến cơ thể mất nước và muối, hàm lượng muối thấp trong cơ khiến cơ co rút đau đớn. Chuột rút do nóng cũng đều có thể là biểu thị của kiệt sức do nóng.
– Xử trí:
- Ngừng hoạt động thể lực và ngồi yên ở nơi râm mát.
- Uống nhiều nước.
- Tiếp tục ngừng hoạt động thể lực mạnh trong vòng vài giờ sau khi hết bị chuột rút để né rớt vào kiệt lực hay say nắng.
- Tìm trợ giúp y tế nếu tình trạng không cải thiện sau một giờ.
3. Kiệt sức do nóng
– Các triệu chứng cảnh báo:
- Vã mồ hôi như tắm, người nhợt nhạt, chuột rút, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, nôn, ngất.
- Da lạnh và ẩm ướt.
- Mạch nhanh và yếu
- Thở nhanh và nông.
– Xử trí
- Nếu chưa được điều trị, kiệt sức vì nóng có thể tiến triển thành say nắng. Cần tìm trợ giúp y tế nếu tình trạng này sẽ không tiến bộ sau một giờ.
- Giúp trẻ hạ thân nhiệt bằng các biện pháp: cho uống nước mát, tắm nước mát, lau người bằng khăn mát, đưa trẻ tới nơi có quạt mát, điều hòa, mặc quần áo nhẹ nhàng, thoáng mát.
4. Say nắng
Đây là căn bệnh nghiêm trọng nhất do nắng nóng. Bệnh xuất hiện khi cơ thể không còn khả năng kiểm soát nhiệt độ: thân nhiệt gia tăng nhanh chóng, ra mồi hôi không đủ để giải tỏa nhiệt, cơ thể không thể tự làm mát. Thân nhiệt cũng có thể lên tới 39,5 độ C hoặc cao hơn trong vòng 10-15 phút. Say nắng cũng đều có thể dẫn tới tử vong hoặc tật nguyền vĩnh viễn nếu không được chữa trị cấp cứu kịp thời.
– Các dấu hiệu cảnh báo:
- Thân nhiệt lên rất cao (trên 39,5 độ C)
- Da nóng, đỏ và khô (không ra mồ hôi)
- Mạch nhanh, mạnh
- Đau đầu nhức nhói
- Chóng mặt
- Buồn nôn
- Mê sảng
- Mất nhận thức
– Xử trí
- Say nắng là tình trạng cấp cứu, có thể dẫn tới tử vong. Khi thấy trẻ có những triệu chứng nêu trên, cần nhờ người gọi xe cấp cứu trong lúc tìm cách hạ thân nhiệt của trẻ.
- Chuyển trẻ tới khu vực râm mát
- Nhanh chóng hạ thân nhiệt của trẻ bằng bất cứ biện pháp nào, ví dụ dùng vòi nước mát hay xô nước mát xối lên người, dùng khăn ướt lau người… Nếu độ ẩm không khí thấp, cần bọc trẻ trong một tấm vải ướt và mát rồi quạt thật mạnh.
- Theo dõi thân nhiệt và tiếp tục các giải pháp làm mát cho tới khi độ nóng xuống còn 38,5 hay 39 độ C
Nguy cơ
Nguy cơ bị bệnh do nắng cháy tăng cao ở các nhóm trẻ dưới đây:
– Trẻ dưới 4 tuổi: tỷ suất diện tích bề mặt cơ thể trên khối lượng cao hơn so với người lớn khiến lượng nhiệt hấp thu từ môi trường và lượng nhiệt sản sinh khi vận động đều cao hơn. Trẻ quá bé chưa thể tự vận động để lấy nước uống sẽ lệ thuộc tận gốc vào người chăm trẻ. Trẻ đủ lớn để tự lấy nước cũng thường hay quên, không uống đủ nước.
– Trẻ bị bệnh cấp tính, nhất là sốt và bệnh đường tiêu hóa.
– Trẻ vận động quá nhiều, đặc biệt là nếu chưa quen với nắng nóng, lại quá mập hoặc không thật khỏe mạnh.
– Trẻ đang dùng các loại thuốc làm giảm khả năng điều hòa nhiệt của cơ thể, tỉ dụ thuốc kháng histamin chống dị ứng, thuốc lợi tiểu hay thuốc chữa trị bệnh tâm thần.
– Trẻ từng có tiền sử bị bệnh liên quan tới nắng nóng.
Phòng bệnh
- Tham khảo dự đoán thời tiết để lập mưu hoạch cho những hoạt động ngoài trời của trẻ.
- Đội mũ rộng vành, mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi, sáng màu, bôi kem chống nắng một phần hai tiếng trước lúc ra đường.
- Tránh những nơi nắng gắt, không đứng trực diện dưới ánh nắng mặt trời hay đứng ở nơi đông người.
- Hạn chế hoạt động thể lực mạnh, tranh thủ tìm chỗ trú ở nơi có bóng râm.
- Uống đủ nước, dùng các loại dịch không gây lợi tiểu, thí dụ nước lọc, tránh mọi làn nước chứa cồn vì chúng càng làm gia tăng trạng thái mất nước. Khi hoạt động thể lực trong môi trường nóng bức, trẻ cũng có thể có thể uống 0,5-1 lít nước mát mỗi giờ.
- Tắm nước mát.
Lưu ý rằng quạt máy cũng có thể có thể khiến trẻ thấy bớt nóng, nhưng khi độ nóng môi trường lên quá cao, quạt sẽ không giúp phòng ngừa bệnh do nắng nóng. Quạt máy đẩy không khí chạy xung quanh nhưng vẫn không làm nguội không khí (quạt phát huy tác dụng nhiều hơn nếu được đặt gần cửa sổ để mở). Tắm nước mát hoặc chuyển vào nơi có điều hòa sẽ giúp trẻ hạ thân nhiệt hiệu quả hơn nhiều. Ở trong phòng có điều hòa một vài giờ mỗi ngày cũng giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh do nắng nóng.
Theo VYHUD
Sưu Tầm: Internet
